Rodzina w swietle psychologii, eBooks txt
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
J�zef RembowskiRODZINA W �WIETLE PSYCHOLOGIIWydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne LTUOk�adk� l kart� tytu�ow� projektowa�a Maria TurbaczewskaBedaiktor Kazimierz HanulakBadatetor techniczny Helena. JonkajtysKorektor Jolanta RosaWST�P(c) Copyrigfat by Wydawnictwa . Szkolne l Pedagogiczne Warszawa ISTOWarszawa 1.978Wydawnictwa Szkolne l PedagogiczneWydanie pierwsze. Nak�ad 5000+257 egz.Arkuszy: wyd. 14,83; druk. 16,5.Zam�wiono dn. 29 XII 1977 r.Podpisano do druku 8 VIII 1.978 r.Druk uko�czono w styczniu 1979 r.Papier druk. sat. kl. V, 65 g, 86X122 cm.Zam�wienie nr 4866/548/k. Cena z� 40,- I-l(r)WSiP Zak�ad Graficzny w �odziKsi��ka - jako jedna z form komunikacji autora z Czytelnikiem - w swympodstawowym za�o�eniu zmierza do takiego przekazania zawartych w niej tre�ci,kt�re pozwoli na wytworzenie specyficznego porozumienia pomi�dzy tw�rc� a jegoodbiorc�. Wa�ne jest, aby w tym procesie powsta� emocjonalny i intelektualnystosunek do poruszanych spraw i problem�w, kt�ry w dalszym efekcie stanie si�motywem dzia�ania w kierunku poprawy lub zmiany istniej�cego stanu rzeczy,je�eli dotychczasowy jest niezadowalaj�cy. Autor ksi��ki w swym zamy�le iwyobra�eniu pr�buje widzie� swego odbiorc�, przewidzie� jego reakcje naposzczeg�lne tre�ci oraz stara si� wczu� w stany jego psychiki. Pozwala to - takby�o i w moim przypadiku - by� bardziej bezpo�rednim, bliskim Czytelnikowi ikonkretnym w formu�owaniu my�li, uwag, propozycji.Prezentowana ksi��ka powinna, w moim zamierzeniu, trafi� przede wszystkim do r�kos�b, kt�re potraktuj� j� jako inspiracj� do w�asnych tw�rczych teoretycznych ipraktycznych poszukiwa�. Mam tu na my�li g��wnie nauczycieli i wychowawc�wr�nych typ�w szk� i zak�ad�w wychowawczo-opieku�-czych, kt�rym z racji zawoduprzypad�o zadanie kszta�towania osobowo�ci swoich wychowank�w. Mam tak�e gor�cepragnienie przeznaczy� ksi��k� rodzicom pragn�cym pog��bi� sw� wiedz�psychologiczno-spo�eczn�. Przy�wieca mi w tym przekonanie, ze nauczyciele irodzice (szko�a i rodzina) to wsp�lni wychowawcy dzieci i m�odzie�y, a mo�liwo���cis�ej jedno�ci 'rodziny i szko�y za�o�ona jest ju� w samej organizacji naszegoustroju.Mo�liwo�� ta nie zmienia si� w konkretne dzia�anie automatycznie. Niezb�dne s�okre�lone, zaplanowane i oparte na wiedzy wysi�ki tak szko�y, jak i domu.W ostatnich latach wzros�y badania psychologiczno-spo�eczne problem�w wychowaniaoraz wp�ywu �rodowiska pozaszkolnego - przede wszystkim rodziny - na psychiczny,moralny rozw�j dziecka. Pokazuje ono, jak wa�n� rol� odgrywa rodzina wkszta�towaniu osobowo�ci dziecka, jego my�lenia i uczu�, kultury osobistej i�wiatopogl�du, woli i charakteru. Niestety, rodzina nie zawsze z oczekiwanymskutkiem poprawnie wykorzystuje i realizuje swoje mo�liwo�ci. S� te� rodziny, wkt�rych g�ruj� brak szacunku i brutalno��, nieporz�dek i k��tnie itp. Takierodziny to ogromne z�o dla spo�ecze�stwa. W�a�nie one wychowuj� "sobiepodobnych" i daj� spo�ecze�stwu najwi�kszy procent naruszaj�cych prawoosobnik�w. Taka rodzina utrudnia i niweczy prac� szko�y. Nauczyciele wk�adaj�ogromny wysi�ek, aby zainteresowa� przedmiotem ucznia, kt�ry nie pasjonuje si�lekcj� cz�sto z powodu zm�czenia na skutek niew�a�ciwych stosunk�w w rodzinie.System nerwowy dziecka nie wytrzymuje, staje si� ono krn�brne, uparte, zamkni�tew sobie itp.Ksi��ka niniejsza nawi�zuje w swej tre�ci do publikowanych przeze mniepoprzednio pozycji ksi��kowych i artyku��w. Zawarte w niej tre�ci, koncepcjametodologiczna, sam uk�ad ca�o�ci i budowa wewn�trzna rozdzia��w odbiegaj� odpoprzednich. Punktem wyj�cia wyk�adu jest analiza poj�cia rodzina, kt�r� - jakwiadomo - mo�na rozwa�a� jako instytucj� istniej�c� wewn�trz spo�ecze�stwa, jakosystem spo�eczny czy jako ma�� grup� o mi�dzyosobowym systemie stosunk�wdw�jkowych. Stara�em si� po��czy� te stanowiska w jedn� ca�o��, koncentruj�c sw�uwag� jednak na rodzinie jako systemie mniej lub bardziej trwa�ych zwi�zk�wpsychospo�ecznych os�b, kt�re charakteryzuj� si� bezpo�rednimi kontaktamiosobowymi. Stanowi� one g��wny nurt �ycia rodzinnego i wszystko, co dzieje si� wdomu, jest ich nast�pstwem.Niejako osi� dalszych rozwa�a� jest dziecko w rodzinie, jego rozw�j i bogaceniesi� osobowo�ci. Ma�e i niepozorne, zale�neod rodziny, szczeg�lnie matki, stajesi� autonomiczn� jednostk� zdoln� do kierowania si� swoimi zasadami. Przychodzito jednak powoli, w miar� rozwoju kszta�tuj� si� u niego postawy uczuciowe wobecrodzic�w i innych cz�onk�w rodziny, identyfikuje gi� z nimi poprzezna�ladownictwo zachowania oraz - gdy jest starsze - przez wczuwanie si� w ichstany psychiczne. W ten spos�b powstaj� coraz lepsze warunki do socjalizacjidziecka oraz jego przystosowania si� do �ycia w �rodowisku rodzinnym, szkolnym,pracy. Pierwsze zwi�zki emocjonalne i spo�eczne dziecka z rodzicami, szczeg�lniez matk�, oraz wp�yw nieobecno�ci czasowej lub braku matki (ojca) na rozw�jdziecka ukazane s� szczeg�lnie szeroko w kolejnych rozdzia�ach pracy. Tak�eszeroko ukazane s� postawy dziecka wobec rodzic�w - osobno matki, osobno ojca -jak r�wnie� postawy rodzicielskie. Te pierwsze stanowi� naturaln� reakcj�dziecka na bod�ce �wiata otaczaj�cego oraz na stosunek rodzic�w do siebie idziecL Zosta�y one zaprezentowane na materiale z literatury obcej oraz oparte obadania w�asne. Pragn��em w ten spos�b da� nie tylko orientacj� metodologiczn�oraz opisa� zakres stosowania technik badawczych, co niew�tpliwie ma swoj�warto��, ale tak�e ukaza� nagromadzone fakty i do�wiadczenie jako osi�gni�ciepsycholog�w r�nych kraj�w, zajmuj�cych si� rodzin�. Mam nadziej�, �e wzbogac�one nasz� wiedz� o rodzinie, a jednocze�nie stan� si� bod�cem do tw�rczychposzukiwa�, zar�wno przez nauczycieli, jak i rodzic�w. Celem nadrz�dnym naszychwysi�k�w powinno by� umiej�tne wykorzystanie wiedzy do naszych codziennychpotrzeb nad kszta�towaniem socjalistycznego oblicza rodziny.Praca niniejsza nie stanowi wyczerpuj�cego przedstawienia psychologicznejproblematyki rodziny. Nie pretenduje ona te� do systematycznego przegl�du danejdziedziny. Zdecydowano si� na wyb�r godnych uwagi Czytelnika osi�gni��problematyki psychologii rodziny stanowi�cych dorobek tak wielu autor�w, jak iw�asny. Materia� w�asny pochodzi z bada� r�nych typ�w rodzin, kt�rympo�wi�ci�em wiele czasu w ostatnich latach mej pracy zawodowej.Na prezentowan� ksi��k� sam r�wnie� patrz� krytycznie.Dostrzegam wiele nie rozstrzygni�tych spor�w, dyskusji, maio rozwini�tych my�li,koncepcji, praktycznych rozwi�za�. Boryka�em si� z nimi przez ca�y okres pisaniapracy, a i obecnie nie opuszczaj� mnie nadal. W tej sytuacji mam jednak to naswe wyt�umaczenie, �e nie ma przecie� pracy doskona�ej, wobec tego i moja, wtakiej formie, w jakiej si� ona aktualnie znajduje, oddana mo�e by� do r�k i podrozwag� Czytelnika.Rozdzia� I RODZINA JAKO SYSTEM ZWI�ZK�W SPO�ECZNYCHProblematyka rodziny jest bardzo rozleg�a i r�norodna. Wynika to nie tylko zfaktu, �e rodzina sk�ada si� z jednostek o du�ym bogactwie cech fizycznych ipsychicznych, kt�re si� wzajemnie uzupe�niaj� (b�d� wykluczaj�), ale i st�d, �ejest ona grup� spo�eczn�, kt�ra po�redniczy mi�dzy jednostk� a szerszymspo�ecze�stwem.Nikt z nas nie prze�ywa sam swego �ycia. Ci, kt�rzy usi�uj� to czyni�, nie b�d�normalnymi osobnikami. Cz�onkowie rodziny: rodzice, dzieci oraz inne osoby, �yj�w stworzonym przez siebie �wiecie - w �rodowisku uczu�, wyobra�e�, dzia�a�,nakaz�w moralnych itp. Niekt�re do�wiadczenia �yciowe s� na pewno bardziejosobiste i jednostkowe, inne bardziej spo�eczne, ale trudno jest je rozdzieli�.W rodzinie dokonuje si� ci�g�a wymiana do�wiadcze� i przep�yw uczu� o r�nychrodzajach i stopniach nat�enia1.Cz�onkowie rodziny s� w r�nym stopniu zaanga�owani w �ycie rodzinne. Ka�dy znich zdobywa osobiste, indywidualne do�wiadczenie w zakresie wsp�lnego �ycia,wzmocnione w�asnymi uczuciami i prze�yciami. W ich obustronnym oddzia�ywaniukszta�tuje si�, bardziej lub mniej trafne, zrozumienie wzajemne oraz ustalaj�si� zasady wsp�lnej egzystencji. Ka�dy cz�onek rodziny ma kilka rodzaj�wwyobra�e� innego cz�onka rodziny i w�asny do� stosunek uczuciowy. Wzajemneoddzia�ywanie na- l w- Acerman, Th,e psychodi/nam�cs of iamily life. New York 1959, rubhshersBasie Books. Patrz tak�e: R. Hess, G. Handel, Family worlds " Psychosocwlapproach to iamily life. Chicago 1959. The University �i Chicago Press.siebie poszczeg�lnych os�b wchodz�cych w sk�ad rodziny stanowi wyznacznik tego,czym one s� dla siebie. �ycie rodzinne zatem nabiera tre�ci i kszta�tu zar�wno wsensie jednostkowym, jak i zbiorowym, w obr�bie ka�dej osobowo�ci, jak i mi�dzyosobowo�ciami.Stosunki wewn�trz rodziny wynikaj� z wielu zmiennych �ycia i okre�laj� postawyjednych cz�onk�w rodziny wobec drugich. W warunkach korzystnych - uczuciami�o�ci i lojalno�ci przewa�aj� i utrzymuje si� harmonia rodzinna. W warunkachnadmiernych napi�� i konflikt�w - powstaj� wzajemne antagonizmy, rodzi si� z�o��i nienawi�� i ca�o�� rodziny jest zagro�ona 2.Tre�� i uk�ad stosunk�w rodzinnych poci�ga za sob� spos�b zachowania si�ma��onk�w i dzieci. Ojcostwo i macierzy�stwo nabieraj� specjalnego znaczeniatylko w tych ramach. W ten spos�b rodzina kszta�tuje swych cz�onk�w tak, abymogli oni wype�nia� odpowiednie funkcje oraz pe�ni� specyficzne dla siebie rolewewn�trzrodzinne i na zewn�trz rodziny s.Jedno�� (lub jej brak) rodziny zale�y w du�ym stopniu od jej stosunku do �wiatazewn�trznego, do innych grup spo�ecznych oraz pozycji, jak� ta rodzina zajmuje wszerszym �rodowisku spo�ecznym. Z kolei �rodowisko zewn�trzne dostarcza okazjido wyra�ania si� poszczeg�lnych osobowo�ci oraz mo�e Umocni� wi�zi rodzinne ispowodowa� zwi�kszon� aktywno�� wewn�trzrodzinn� cz�onk�w rodziny. Mo�e te�,zw�aszcza gdy jest nieprzyjazne lub wrogie, wp�ywa� destrukcyjnie i burz�co najedno�� rodziny i zmieni� jej wewn�trzny u... [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl pingus1.htw.pl
J�zef RembowskiRODZINA W �WIETLE PSYCHOLOGIIWydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne LTUOk�adk� l kart� tytu�ow� projektowa�a Maria TurbaczewskaBedaiktor Kazimierz HanulakBadatetor techniczny Helena. JonkajtysKorektor Jolanta RosaWST�P(c) Copyrigfat by Wydawnictwa . Szkolne l Pedagogiczne Warszawa ISTOWarszawa 1.978Wydawnictwa Szkolne l PedagogiczneWydanie pierwsze. Nak�ad 5000+257 egz.Arkuszy: wyd. 14,83; druk. 16,5.Zam�wiono dn. 29 XII 1977 r.Podpisano do druku 8 VIII 1.978 r.Druk uko�czono w styczniu 1979 r.Papier druk. sat. kl. V, 65 g, 86X122 cm.Zam�wienie nr 4866/548/k. Cena z� 40,- I-l(r)WSiP Zak�ad Graficzny w �odziKsi��ka - jako jedna z form komunikacji autora z Czytelnikiem - w swympodstawowym za�o�eniu zmierza do takiego przekazania zawartych w niej tre�ci,kt�re pozwoli na wytworzenie specyficznego porozumienia pomi�dzy tw�rc� a jegoodbiorc�. Wa�ne jest, aby w tym procesie powsta� emocjonalny i intelektualnystosunek do poruszanych spraw i problem�w, kt�ry w dalszym efekcie stanie si�motywem dzia�ania w kierunku poprawy lub zmiany istniej�cego stanu rzeczy,je�eli dotychczasowy jest niezadowalaj�cy. Autor ksi��ki w swym zamy�le iwyobra�eniu pr�buje widzie� swego odbiorc�, przewidzie� jego reakcje naposzczeg�lne tre�ci oraz stara si� wczu� w stany jego psychiki. Pozwala to - takby�o i w moim przypadiku - by� bardziej bezpo�rednim, bliskim Czytelnikowi ikonkretnym w formu�owaniu my�li, uwag, propozycji.Prezentowana ksi��ka powinna, w moim zamierzeniu, trafi� przede wszystkim do r�kos�b, kt�re potraktuj� j� jako inspiracj� do w�asnych tw�rczych teoretycznych ipraktycznych poszukiwa�. Mam tu na my�li g��wnie nauczycieli i wychowawc�wr�nych typ�w szk� i zak�ad�w wychowawczo-opieku�-czych, kt�rym z racji zawoduprzypad�o zadanie kszta�towania osobowo�ci swoich wychowank�w. Mam tak�e gor�cepragnienie przeznaczy� ksi��k� rodzicom pragn�cym pog��bi� sw� wiedz�psychologiczno-spo�eczn�. Przy�wieca mi w tym przekonanie, ze nauczyciele irodzice (szko�a i rodzina) to wsp�lni wychowawcy dzieci i m�odzie�y, a mo�liwo���cis�ej jedno�ci 'rodziny i szko�y za�o�ona jest ju� w samej organizacji naszegoustroju.Mo�liwo�� ta nie zmienia si� w konkretne dzia�anie automatycznie. Niezb�dne s�okre�lone, zaplanowane i oparte na wiedzy wysi�ki tak szko�y, jak i domu.W ostatnich latach wzros�y badania psychologiczno-spo�eczne problem�w wychowaniaoraz wp�ywu �rodowiska pozaszkolnego - przede wszystkim rodziny - na psychiczny,moralny rozw�j dziecka. Pokazuje ono, jak wa�n� rol� odgrywa rodzina wkszta�towaniu osobowo�ci dziecka, jego my�lenia i uczu�, kultury osobistej i�wiatopogl�du, woli i charakteru. Niestety, rodzina nie zawsze z oczekiwanymskutkiem poprawnie wykorzystuje i realizuje swoje mo�liwo�ci. S� te� rodziny, wkt�rych g�ruj� brak szacunku i brutalno��, nieporz�dek i k��tnie itp. Takierodziny to ogromne z�o dla spo�ecze�stwa. W�a�nie one wychowuj� "sobiepodobnych" i daj� spo�ecze�stwu najwi�kszy procent naruszaj�cych prawoosobnik�w. Taka rodzina utrudnia i niweczy prac� szko�y. Nauczyciele wk�adaj�ogromny wysi�ek, aby zainteresowa� przedmiotem ucznia, kt�ry nie pasjonuje si�lekcj� cz�sto z powodu zm�czenia na skutek niew�a�ciwych stosunk�w w rodzinie.System nerwowy dziecka nie wytrzymuje, staje si� ono krn�brne, uparte, zamkni�tew sobie itp.Ksi��ka niniejsza nawi�zuje w swej tre�ci do publikowanych przeze mniepoprzednio pozycji ksi��kowych i artyku��w. Zawarte w niej tre�ci, koncepcjametodologiczna, sam uk�ad ca�o�ci i budowa wewn�trzna rozdzia��w odbiegaj� odpoprzednich. Punktem wyj�cia wyk�adu jest analiza poj�cia rodzina, kt�r� - jakwiadomo - mo�na rozwa�a� jako instytucj� istniej�c� wewn�trz spo�ecze�stwa, jakosystem spo�eczny czy jako ma�� grup� o mi�dzyosobowym systemie stosunk�wdw�jkowych. Stara�em si� po��czy� te stanowiska w jedn� ca�o��, koncentruj�c sw�uwag� jednak na rodzinie jako systemie mniej lub bardziej trwa�ych zwi�zk�wpsychospo�ecznych os�b, kt�re charakteryzuj� si� bezpo�rednimi kontaktamiosobowymi. Stanowi� one g��wny nurt �ycia rodzinnego i wszystko, co dzieje si� wdomu, jest ich nast�pstwem.Niejako osi� dalszych rozwa�a� jest dziecko w rodzinie, jego rozw�j i bogaceniesi� osobowo�ci. Ma�e i niepozorne, zale�neod rodziny, szczeg�lnie matki, stajesi� autonomiczn� jednostk� zdoln� do kierowania si� swoimi zasadami. Przychodzito jednak powoli, w miar� rozwoju kszta�tuj� si� u niego postawy uczuciowe wobecrodzic�w i innych cz�onk�w rodziny, identyfikuje gi� z nimi poprzezna�ladownictwo zachowania oraz - gdy jest starsze - przez wczuwanie si� w ichstany psychiczne. W ten spos�b powstaj� coraz lepsze warunki do socjalizacjidziecka oraz jego przystosowania si� do �ycia w �rodowisku rodzinnym, szkolnym,pracy. Pierwsze zwi�zki emocjonalne i spo�eczne dziecka z rodzicami, szczeg�lniez matk�, oraz wp�yw nieobecno�ci czasowej lub braku matki (ojca) na rozw�jdziecka ukazane s� szczeg�lnie szeroko w kolejnych rozdzia�ach pracy. Tak�eszeroko ukazane s� postawy dziecka wobec rodzic�w - osobno matki, osobno ojca -jak r�wnie� postawy rodzicielskie. Te pierwsze stanowi� naturaln� reakcj�dziecka na bod�ce �wiata otaczaj�cego oraz na stosunek rodzic�w do siebie idziecL Zosta�y one zaprezentowane na materiale z literatury obcej oraz oparte obadania w�asne. Pragn��em w ten spos�b da� nie tylko orientacj� metodologiczn�oraz opisa� zakres stosowania technik badawczych, co niew�tpliwie ma swoj�warto��, ale tak�e ukaza� nagromadzone fakty i do�wiadczenie jako osi�gni�ciepsycholog�w r�nych kraj�w, zajmuj�cych si� rodzin�. Mam nadziej�, �e wzbogac�one nasz� wiedz� o rodzinie, a jednocze�nie stan� si� bod�cem do tw�rczychposzukiwa�, zar�wno przez nauczycieli, jak i rodzic�w. Celem nadrz�dnym naszychwysi�k�w powinno by� umiej�tne wykorzystanie wiedzy do naszych codziennychpotrzeb nad kszta�towaniem socjalistycznego oblicza rodziny.Praca niniejsza nie stanowi wyczerpuj�cego przedstawienia psychologicznejproblematyki rodziny. Nie pretenduje ona te� do systematycznego przegl�du danejdziedziny. Zdecydowano si� na wyb�r godnych uwagi Czytelnika osi�gni��problematyki psychologii rodziny stanowi�cych dorobek tak wielu autor�w, jak iw�asny. Materia� w�asny pochodzi z bada� r�nych typ�w rodzin, kt�rympo�wi�ci�em wiele czasu w ostatnich latach mej pracy zawodowej.Na prezentowan� ksi��k� sam r�wnie� patrz� krytycznie.Dostrzegam wiele nie rozstrzygni�tych spor�w, dyskusji, maio rozwini�tych my�li,koncepcji, praktycznych rozwi�za�. Boryka�em si� z nimi przez ca�y okres pisaniapracy, a i obecnie nie opuszczaj� mnie nadal. W tej sytuacji mam jednak to naswe wyt�umaczenie, �e nie ma przecie� pracy doskona�ej, wobec tego i moja, wtakiej formie, w jakiej si� ona aktualnie znajduje, oddana mo�e by� do r�k i podrozwag� Czytelnika.Rozdzia� I RODZINA JAKO SYSTEM ZWI�ZK�W SPO�ECZNYCHProblematyka rodziny jest bardzo rozleg�a i r�norodna. Wynika to nie tylko zfaktu, �e rodzina sk�ada si� z jednostek o du�ym bogactwie cech fizycznych ipsychicznych, kt�re si� wzajemnie uzupe�niaj� (b�d� wykluczaj�), ale i st�d, �ejest ona grup� spo�eczn�, kt�ra po�redniczy mi�dzy jednostk� a szerszymspo�ecze�stwem.Nikt z nas nie prze�ywa sam swego �ycia. Ci, kt�rzy usi�uj� to czyni�, nie b�d�normalnymi osobnikami. Cz�onkowie rodziny: rodzice, dzieci oraz inne osoby, �yj�w stworzonym przez siebie �wiecie - w �rodowisku uczu�, wyobra�e�, dzia�a�,nakaz�w moralnych itp. Niekt�re do�wiadczenia �yciowe s� na pewno bardziejosobiste i jednostkowe, inne bardziej spo�eczne, ale trudno jest je rozdzieli�.W rodzinie dokonuje si� ci�g�a wymiana do�wiadcze� i przep�yw uczu� o r�nychrodzajach i stopniach nat�enia1.Cz�onkowie rodziny s� w r�nym stopniu zaanga�owani w �ycie rodzinne. Ka�dy znich zdobywa osobiste, indywidualne do�wiadczenie w zakresie wsp�lnego �ycia,wzmocnione w�asnymi uczuciami i prze�yciami. W ich obustronnym oddzia�ywaniukszta�tuje si�, bardziej lub mniej trafne, zrozumienie wzajemne oraz ustalaj�si� zasady wsp�lnej egzystencji. Ka�dy cz�onek rodziny ma kilka rodzaj�wwyobra�e� innego cz�onka rodziny i w�asny do� stosunek uczuciowy. Wzajemneoddzia�ywanie na- l w- Acerman, Th,e psychodi/nam�cs of iamily life. New York 1959, rubhshersBasie Books. Patrz tak�e: R. Hess, G. Handel, Family worlds " Psychosocwlapproach to iamily life. Chicago 1959. The University �i Chicago Press.siebie poszczeg�lnych os�b wchodz�cych w sk�ad rodziny stanowi wyznacznik tego,czym one s� dla siebie. �ycie rodzinne zatem nabiera tre�ci i kszta�tu zar�wno wsensie jednostkowym, jak i zbiorowym, w obr�bie ka�dej osobowo�ci, jak i mi�dzyosobowo�ciami.Stosunki wewn�trz rodziny wynikaj� z wielu zmiennych �ycia i okre�laj� postawyjednych cz�onk�w rodziny wobec drugich. W warunkach korzystnych - uczuciami�o�ci i lojalno�ci przewa�aj� i utrzymuje si� harmonia rodzinna. W warunkachnadmiernych napi�� i konflikt�w - powstaj� wzajemne antagonizmy, rodzi si� z�o��i nienawi�� i ca�o�� rodziny jest zagro�ona 2.Tre�� i uk�ad stosunk�w rodzinnych poci�ga za sob� spos�b zachowania si�ma��onk�w i dzieci. Ojcostwo i macierzy�stwo nabieraj� specjalnego znaczeniatylko w tych ramach. W ten spos�b rodzina kszta�tuje swych cz�onk�w tak, abymogli oni wype�nia� odpowiednie funkcje oraz pe�ni� specyficzne dla siebie rolewewn�trzrodzinne i na zewn�trz rodziny s.Jedno�� (lub jej brak) rodziny zale�y w du�ym stopniu od jej stosunku do �wiatazewn�trznego, do innych grup spo�ecznych oraz pozycji, jak� ta rodzina zajmuje wszerszym �rodowisku spo�ecznym. Z kolei �rodowisko zewn�trzne dostarcza okazjido wyra�ania si� poszczeg�lnych osobowo�ci oraz mo�e Umocni� wi�zi rodzinne ispowodowa� zwi�kszon� aktywno�� wewn�trzrodzinn� cz�onk�w rodziny. Mo�e te�,zw�aszcza gdy jest nieprzyjazne lub wrogie, wp�ywa� destrukcyjnie i burz�co najedno�� rodziny i zmieni� jej wewn�trzny u... [ Pobierz całość w formacie PDF ]