Rock a przemiany kulturowe konca XX wieku, eBooks txt
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
WYDAWNICTWO NAUKOWE SemperBEATA HOFFMANNROCKA PRZEMIANY KULTUROWEKO�CA XX WIEKUBiblioteka Uniwersytecka w WarszawieWYDAWNICTWO NAUKOWE Semperi6 8 5Publikacja dofinansowanaprzez Komitet Bada� NaukowychIlustracja na oktad.ce: Krzysztof Lisf: '�' '-Av, . ��->and Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2001� Ali rights reserved. No part of this book may bereproduced. stored in a retrieval system,or transmitted, in any form or by any meanswithout the prior permission of the publishers.Wydawnictwo Naukowe Semper� Wszelkie prawa zastrze�one. Przedruk, odtwarzanielub przetwarzanie fragment�w tej ksi��ki w mediachka�dego rodzaju wymaga pisemnego zezwoleniaWydawnictwa Naukowego SemperISBN 83 - 86951-84-2WYDAWNICTWO NAUKOWE Semperul. Bednarska 20A, 00-321 Warszawatel./fax: (022) 8284973e-mail: red@semper.plhttp: / /www.semper.plSPIS TRE�CIPODZI�KOWANIA ......................... 7WST�P .............................. 8ROZDZIA� IWSZECHOBECNO�� ROCKA ................... 15Zwi�zki rocka z tw�rczo�ci� filmow� ................ 15Rock i teatr ............................ 19Rock a muzyka powa�na ...................... 24Kultura rockowa a tw�rczo�� plastyczna .............. 28Rock i media ............................ 36Rock na ulicy ........................... 41ROZDZIA� IIKONCERT ROCKOWY ....................... 43Rys historyczny .......................... 441. Pocz�tki i pierwsze �amanie konwencji ........... 442. Drugie �amanie konwencji ................. 463. Koncerty rockowe okresu Woodstock ............ 484. Pocz�tek lat siedemdziesi�tych ............... 505. Od po�owy do ko�ca lat siedemdziesi�tych ......... 526. Lata osiemdziesi�te ..................... 54Struktura i przebieg koncertu rockowego ............. 55Etapy koncertu rockowego ..................... 561. Przed koncertem ...................... 562. Pocz�tek koncertu ..................... 583. Wyj�cie �gwiazd" na scen� ................. 614. Trwanie koncertu ...................... 645. Fina� koncertu ....................... 66Wielkie widowiska i koncerty dla w�skiego kr�gu odbiorc�w.Podobie�stwa i r�nice ...................... 68ROZDZIA� IIIZJAWISKO �WYMIESZANIA" STYLISTYCZNEGO W KULTURZEROCKOWEJ LAT DZIEWI��DZIESI�TYCH ............ 72Wymieszanie stylistyczne w warstwie muzycznej .......... 72��czenie styl�w w warstwie teatralnej widowiska rockowego .... 77Zmiany konwencji stylistycznej tekst�w rockowych ........ 81ROZDZIA� IVPRZEMIANY KULTURY WSPӣCZESNEJ W OPINII MUZYK�W . 87Ewolucja rocka w oczach jego tw�rc�w ............... 88Interpretacje proces�w zmiany . ................. 100Zjawisko �miksu" w ocenach muzyk�w ............. 110ZAKO�CZENIE ......................... 115ANEKS ............................. 121Poj�cia zwi�zane z kultur� rocka ................ 121Informacje o respondentach ................... 123Bibliografia ........................... 125Prasa .............................. 127Przypisy ............................. 12816]PODZI�KOWANIAChcia�abym podzi�kowa� wszystkim tym, kt�rzy przyczynili si�do powstania tej publikacji.Podzi�kowania nale�� si� w szczeg�lno�ci Profesor dr hab.Aldonie Jaw�owskiej za naukow� opiek� w czasie pracy nad t�ksi��k� i za nak�onienie mnie do rozszerzenia niekt�rych jejcz�ci. Panom Prof. dr. hab. Jackowi Kurczewskiemu i Prof. dr.hab. Zbyszko Melosikowi, za cenne uwagi krytyczne i sugestie,kt�re wp�yn�y na ostateczny kszta�t ksi��ki. Pragn� ponadtopodzi�kowa� Profesor dr hab. Hannie �widzie-Ziembie za �yczli-wo�� i zainteresowanie tokiem prac pisarskich, dr. hab. El�biecieZakrzewskiej-Manterys za wszystkie rady, a tak�e dr. MirkowiP�czakowi za gotowo�� s�u�enia mi pomoc�.Dzi�kuj� Redaktorowi Naczelnemu magazynu �Tylko Rock�,Panu Wies�awowi Weissowi, kt�ry umo�liwi� mi dotarcie do re-spondent�w i podzieli� si� cennym materia�em teoretycznym. Pra-ca ta nie mog�aby powsta� bez pomocy moich rozm�wc�w, kt�rzyzechcieli po�wi�ci� mi sw�j czas. Dzi�kuj� zw�aszcza: Ani De-pczy�sklej, Andrzejowi Depcie, Mirkowi Grewi�skiemu, Pauluso-wi von Kinski, Tony'emu Kinski, J�drzejowi Kodymowskiemu,Arturowi Marcinkowskiemu, Jarkowi Siemionowiczowi, Wiktoro-wi Skokowi, Ma�kowi Taffowi, Adamowi Wolskiemu, AugustowiX i �ukaszowi Zieli�skiemu.Dzi�kuj�: Danielowi Bublowi za pomoc w gromadzeniu mate-ria�u badawczego i ciekawe pomys�y dotycz�ce merytorycznychaspekt�w pracy; Krzy�kowi Lisowi za pomoc przy realizacji bada�empirycznych oraz za uwagi i spostrze�enia; Monice Tomasze-wskiej za niezwyk�� staranno�� przy przepisywaniu obszernychfragment�w tekstu. Dzi�kuj� ponadto Kubie Szczepa�skiemu �wspania�emu muzykowi i przyjacielowi.Na koniec pragn� podzi�kowa� wszystkim moim bliskim, a wszczeg�lno�ci Mamie i Synowi, kt�rzy w okresie zwi�zanym z pi-saniem pracy okazywali mi pomoc i cierpliwie znosili ci�g�y brakczasu.17]WST�PMuzyka rockowa interesowa�a socjolog�w najcz�ciej jako zjawi-sko charakterystyczne dla subkultury m�odzie�owej i trudno si�temu dziwi�. Ju� na pocz�tku lat sze��dziesi�tych w�r�d m�odychludzi rozwin�o si� niezwykle silne poczucie wsp�lnoty. Corazliczniejsze kr�gi m�odzie�y odczuwa�y potrzeb� zamanifestowaniaswej grupowej przynale�no�ci. W�a�nie w tym okresie pojawi�o si�po raz pierwszy w odniesieniu do ludzi m�odych poj�cie pokole-nia, wzmacniane �wiadomym przeciwstawieniem si� doros�ym,zw�aszcza w sferze warto�ci. Analogicznie do wsp�lnotowych d�-�e� m�odzie�y, w muzyce popularnej zago�ci�o poj�cie zespo�u.W�a�nie muzyka m�odzie�owa sta�a si� tym obszarem, w kt�rymbezwiedne poczucie odmienno�ci przerodzi�o si� w �wiadomy pro-test. Jeszcze w po�owie lat osiemdziesi�tych by�a ona uto�samia-na z �m�odym pokoleniem". Zdarza�y si� oczywi�cie przypadki,kiedy tw�rczo�� zespo��w uznanych za klasyk�w rocka (jak cho�-by The Doors, The Who, The Rolling Stones, �ed Zeppelin,Deep Purple czy Black Sabbath), odbierana by�a tak�e przez�starsz�" publiczno��. Odbywa�y si� te� koncerty �starych" zespo-��w, kt�re reaktywowa�y si� cz�sto w celu nagrania jednej p�ytyczy odbycia jednej trasy koncertowej. Jednak muzyka rockowaby�a udzia�em m�odych tw�rc�w dla cz�stokro� jeszcze m�odszejpubliczno�ci. Z muzyk� rockow� kojarzone by�y okre�lenia: �wi�pokoleniowa", �wsp�lnota m�odego pokolenia", z koncertami czyfestiwalami rockowymi za� zwroty: �oazy m�odzie�owej wolno�ci",�forum m�odego pokolenia". Przyk�adem takiego kierunku inter-pretacji rocka s� r�wnie� cytowane ni�ej wypowiedzi.Wy�onienie si� rocka stanowi�o odpowied� na �afektywn� alie-nacj� m�odzie�y w geografii codziennego �ycia"1. Rock powsta�jako reakcja na alienacj�, pesymizm, a tak�e �uregulowanie i nu-d� �wiata doros�ych"2. Rock, daj�c poczucie przynale�no�cii akceptacji grupowej, umo�liwia� funkcjonowanie m�odzie�y wew�asnym �wiecie � uzyskanie pokoleniowej to�samo�ci3. Podej�cietakie charakterystyczne by�o nie tylko dla rzeczywisto�ci polskiej,cho� cz�ciej wyst�powa�o w Polsce ni� w krajach Europy zachod-niej i Stanach Zjednoczonych. Zainteresowanie rockiem w Polscewzros�o w pierwszej po�owie lat osiemdziesi�tych, kiedy nast�pi�aswoista eksplozja rodzimej tw�rczo�ci rockowej, przybieraj�cejformy protestu przeciw rzeczywisto�ci spo�ecznej i politycznej.[8]Wi�kszo�� tekst�w socjologicznych dotyczy�a spojrzenia namuzyk� rockow� pod k�tem roli, jak� pe�ni�a ona w �yciu m�o-dych ludzi, a rock rozpatrywany by� jedynie w kontek�cie proble-m�w m�odzie�y. Do niedawna wi�c (do ko�ca lat osiemdziesi�-tych) rock integrowa� si� z zastan� kultur� jedynie na poziomiesubkulturowym; muzyka rockowa, jak i rockowy image ��czoneby�y z istniej�cymi subkulturami m�odzie�owymi, kt�re opisywa-ne by�y przy pomocy takich poj�� jak �alternatywno��", �inno��",�kontestacja", �mniejszo��", �margines"4.W pracy tej chcia�abym przyjrze� si� muzyce rockowej z innegopunktu widzenia. Traktuj�c rock jako zjawisko wykraczaj�cepoza ramy m�odzie�owych subkultur, podejmuj� pr�b� przedsta-wienia jego miejsca i roli w kulturze wsp�czesnej5. Celem tejksi��ki jest analiza proces�w zmian zachodz�cych w kulturzeko�ca XX wieku na przyk�adzie zmian w muzyce rockowej i �wia-domo�ci jej tw�rc�w.Kierunek istniej�cych proces�w wskazuje na to, �e mamy doczynienia z za�amaniem si� sztywnych podzia��w mi�dzy dyscy-plinami naukowymi i dziedzinami sztuki, �pomieszaniem formgatunkowych"6 w praktyce artystycznej, rosn�cym umasowie-n�em kultury, zacieraniem si� granic mi�dzy kultur� wysok�i popularn�. W�a�nie kultura rockowa, b�d�c �pomi�dzy", ��cz�celementy kultury wysokiej i popularnej, kultury �podziemia"i kultury komercyjnej, stanowi dobry teren dla badania wymie-nionych wy�ej proces�w.Niezale�nie od wielu kontrowersyjnych s�d�w dotycz�cychmuzyki rockowej, mo�na stwierdzi�, �e rock jest tym zjawiskiemartystycznym i spo�ecznym, kt�re zdominowa�o kultur� zachod-ni� ko�ca XX wieku, uosabiaj�c jej charakterystyczne cechy.Kultura rockowa jest kultur� ponadnarodow�, og�lno�wiato-w�. Wiele z lokalnych kszta�t�w muzycznych straci�o sw�j etnicz-ny charakter i przesz�o ku formom kosmopolitycznym. Zdaj�sobie spraw� z faktu, �e rock nie dotar�, by� mo�e, do wszystkichzak�tk�w �wiata, ale je�eli ju� gdzie� zaistnia�, to uczestnictwow kulturze rockowej odbywa si� wed�ug podobnych wzor�w, kt�remog� by� wprawdzie modyfikowane przez warunki lokalne7, leczjedynie w nieznacznym stopniu. Podobie�stwo tego uczestnictwadotyczy zar�wno wariantu bezpo�redniego (koncerty, festiwale),jak i wariantu po�redniego (media). Zarazem jednak warto za-uwa�y�, i� grupy rockowe niekiedy czerpi� inspiracje z rdzennej[9]kultury, zazwyczaj zanikaj�cej pod wp�ywem ekspansji proces�wcywilizacyjnych. W Europie popularne sta�y s... [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl pingus1.htw.pl
WYDAWNICTWO NAUKOWE SemperBEATA HOFFMANNROCKA PRZEMIANY KULTUROWEKO�CA XX WIEKUBiblioteka Uniwersytecka w WarszawieWYDAWNICTWO NAUKOWE Semperi6 8 5Publikacja dofinansowanaprzez Komitet Bada� NaukowychIlustracja na oktad.ce: Krzysztof Lisf: '�' '-Av, . ��->and Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2001� Ali rights reserved. No part of this book may bereproduced. stored in a retrieval system,or transmitted, in any form or by any meanswithout the prior permission of the publishers.Wydawnictwo Naukowe Semper� Wszelkie prawa zastrze�one. Przedruk, odtwarzanielub przetwarzanie fragment�w tej ksi��ki w mediachka�dego rodzaju wymaga pisemnego zezwoleniaWydawnictwa Naukowego SemperISBN 83 - 86951-84-2WYDAWNICTWO NAUKOWE Semperul. Bednarska 20A, 00-321 Warszawatel./fax: (022) 8284973e-mail: red@semper.plhttp: / /www.semper.plSPIS TRE�CIPODZI�KOWANIA ......................... 7WST�P .............................. 8ROZDZIA� IWSZECHOBECNO�� ROCKA ................... 15Zwi�zki rocka z tw�rczo�ci� filmow� ................ 15Rock i teatr ............................ 19Rock a muzyka powa�na ...................... 24Kultura rockowa a tw�rczo�� plastyczna .............. 28Rock i media ............................ 36Rock na ulicy ........................... 41ROZDZIA� IIKONCERT ROCKOWY ....................... 43Rys historyczny .......................... 441. Pocz�tki i pierwsze �amanie konwencji ........... 442. Drugie �amanie konwencji ................. 463. Koncerty rockowe okresu Woodstock ............ 484. Pocz�tek lat siedemdziesi�tych ............... 505. Od po�owy do ko�ca lat siedemdziesi�tych ......... 526. Lata osiemdziesi�te ..................... 54Struktura i przebieg koncertu rockowego ............. 55Etapy koncertu rockowego ..................... 561. Przed koncertem ...................... 562. Pocz�tek koncertu ..................... 583. Wyj�cie �gwiazd" na scen� ................. 614. Trwanie koncertu ...................... 645. Fina� koncertu ....................... 66Wielkie widowiska i koncerty dla w�skiego kr�gu odbiorc�w.Podobie�stwa i r�nice ...................... 68ROZDZIA� IIIZJAWISKO �WYMIESZANIA" STYLISTYCZNEGO W KULTURZEROCKOWEJ LAT DZIEWI��DZIESI�TYCH ............ 72Wymieszanie stylistyczne w warstwie muzycznej .......... 72��czenie styl�w w warstwie teatralnej widowiska rockowego .... 77Zmiany konwencji stylistycznej tekst�w rockowych ........ 81ROZDZIA� IVPRZEMIANY KULTURY WSPӣCZESNEJ W OPINII MUZYK�W . 87Ewolucja rocka w oczach jego tw�rc�w ............... 88Interpretacje proces�w zmiany . ................. 100Zjawisko �miksu" w ocenach muzyk�w ............. 110ZAKO�CZENIE ......................... 115ANEKS ............................. 121Poj�cia zwi�zane z kultur� rocka ................ 121Informacje o respondentach ................... 123Bibliografia ........................... 125Prasa .............................. 127Przypisy ............................. 12816]PODZI�KOWANIAChcia�abym podzi�kowa� wszystkim tym, kt�rzy przyczynili si�do powstania tej publikacji.Podzi�kowania nale�� si� w szczeg�lno�ci Profesor dr hab.Aldonie Jaw�owskiej za naukow� opiek� w czasie pracy nad t�ksi��k� i za nak�onienie mnie do rozszerzenia niekt�rych jejcz�ci. Panom Prof. dr. hab. Jackowi Kurczewskiemu i Prof. dr.hab. Zbyszko Melosikowi, za cenne uwagi krytyczne i sugestie,kt�re wp�yn�y na ostateczny kszta�t ksi��ki. Pragn� ponadtopodzi�kowa� Profesor dr hab. Hannie �widzie-Ziembie za �yczli-wo�� i zainteresowanie tokiem prac pisarskich, dr. hab. El�biecieZakrzewskiej-Manterys za wszystkie rady, a tak�e dr. MirkowiP�czakowi za gotowo�� s�u�enia mi pomoc�.Dzi�kuj� Redaktorowi Naczelnemu magazynu �Tylko Rock�,Panu Wies�awowi Weissowi, kt�ry umo�liwi� mi dotarcie do re-spondent�w i podzieli� si� cennym materia�em teoretycznym. Pra-ca ta nie mog�aby powsta� bez pomocy moich rozm�wc�w, kt�rzyzechcieli po�wi�ci� mi sw�j czas. Dzi�kuj� zw�aszcza: Ani De-pczy�sklej, Andrzejowi Depcie, Mirkowi Grewi�skiemu, Pauluso-wi von Kinski, Tony'emu Kinski, J�drzejowi Kodymowskiemu,Arturowi Marcinkowskiemu, Jarkowi Siemionowiczowi, Wiktoro-wi Skokowi, Ma�kowi Taffowi, Adamowi Wolskiemu, AugustowiX i �ukaszowi Zieli�skiemu.Dzi�kuj�: Danielowi Bublowi za pomoc w gromadzeniu mate-ria�u badawczego i ciekawe pomys�y dotycz�ce merytorycznychaspekt�w pracy; Krzy�kowi Lisowi za pomoc przy realizacji bada�empirycznych oraz za uwagi i spostrze�enia; Monice Tomasze-wskiej za niezwyk�� staranno�� przy przepisywaniu obszernychfragment�w tekstu. Dzi�kuj� ponadto Kubie Szczepa�skiemu �wspania�emu muzykowi i przyjacielowi.Na koniec pragn� podzi�kowa� wszystkim moim bliskim, a wszczeg�lno�ci Mamie i Synowi, kt�rzy w okresie zwi�zanym z pi-saniem pracy okazywali mi pomoc i cierpliwie znosili ci�g�y brakczasu.17]WST�PMuzyka rockowa interesowa�a socjolog�w najcz�ciej jako zjawi-sko charakterystyczne dla subkultury m�odzie�owej i trudno si�temu dziwi�. Ju� na pocz�tku lat sze��dziesi�tych w�r�d m�odychludzi rozwin�o si� niezwykle silne poczucie wsp�lnoty. Corazliczniejsze kr�gi m�odzie�y odczuwa�y potrzeb� zamanifestowaniaswej grupowej przynale�no�ci. W�a�nie w tym okresie pojawi�o si�po raz pierwszy w odniesieniu do ludzi m�odych poj�cie pokole-nia, wzmacniane �wiadomym przeciwstawieniem si� doros�ym,zw�aszcza w sferze warto�ci. Analogicznie do wsp�lnotowych d�-�e� m�odzie�y, w muzyce popularnej zago�ci�o poj�cie zespo�u.W�a�nie muzyka m�odzie�owa sta�a si� tym obszarem, w kt�rymbezwiedne poczucie odmienno�ci przerodzi�o si� w �wiadomy pro-test. Jeszcze w po�owie lat osiemdziesi�tych by�a ona uto�samia-na z �m�odym pokoleniem". Zdarza�y si� oczywi�cie przypadki,kiedy tw�rczo�� zespo��w uznanych za klasyk�w rocka (jak cho�-by The Doors, The Who, The Rolling Stones, �ed Zeppelin,Deep Purple czy Black Sabbath), odbierana by�a tak�e przez�starsz�" publiczno��. Odbywa�y si� te� koncerty �starych" zespo-��w, kt�re reaktywowa�y si� cz�sto w celu nagrania jednej p�ytyczy odbycia jednej trasy koncertowej. Jednak muzyka rockowaby�a udzia�em m�odych tw�rc�w dla cz�stokro� jeszcze m�odszejpubliczno�ci. Z muzyk� rockow� kojarzone by�y okre�lenia: �wi�pokoleniowa", �wsp�lnota m�odego pokolenia", z koncertami czyfestiwalami rockowymi za� zwroty: �oazy m�odzie�owej wolno�ci",�forum m�odego pokolenia". Przyk�adem takiego kierunku inter-pretacji rocka s� r�wnie� cytowane ni�ej wypowiedzi.Wy�onienie si� rocka stanowi�o odpowied� na �afektywn� alie-nacj� m�odzie�y w geografii codziennego �ycia"1. Rock powsta�jako reakcja na alienacj�, pesymizm, a tak�e �uregulowanie i nu-d� �wiata doros�ych"2. Rock, daj�c poczucie przynale�no�cii akceptacji grupowej, umo�liwia� funkcjonowanie m�odzie�y wew�asnym �wiecie � uzyskanie pokoleniowej to�samo�ci3. Podej�cietakie charakterystyczne by�o nie tylko dla rzeczywisto�ci polskiej,cho� cz�ciej wyst�powa�o w Polsce ni� w krajach Europy zachod-niej i Stanach Zjednoczonych. Zainteresowanie rockiem w Polscewzros�o w pierwszej po�owie lat osiemdziesi�tych, kiedy nast�pi�aswoista eksplozja rodzimej tw�rczo�ci rockowej, przybieraj�cejformy protestu przeciw rzeczywisto�ci spo�ecznej i politycznej.[8]Wi�kszo�� tekst�w socjologicznych dotyczy�a spojrzenia namuzyk� rockow� pod k�tem roli, jak� pe�ni�a ona w �yciu m�o-dych ludzi, a rock rozpatrywany by� jedynie w kontek�cie proble-m�w m�odzie�y. Do niedawna wi�c (do ko�ca lat osiemdziesi�-tych) rock integrowa� si� z zastan� kultur� jedynie na poziomiesubkulturowym; muzyka rockowa, jak i rockowy image ��czoneby�y z istniej�cymi subkulturami m�odzie�owymi, kt�re opisywa-ne by�y przy pomocy takich poj�� jak �alternatywno��", �inno��",�kontestacja", �mniejszo��", �margines"4.W pracy tej chcia�abym przyjrze� si� muzyce rockowej z innegopunktu widzenia. Traktuj�c rock jako zjawisko wykraczaj�cepoza ramy m�odzie�owych subkultur, podejmuj� pr�b� przedsta-wienia jego miejsca i roli w kulturze wsp�czesnej5. Celem tejksi��ki jest analiza proces�w zmian zachodz�cych w kulturzeko�ca XX wieku na przyk�adzie zmian w muzyce rockowej i �wia-domo�ci jej tw�rc�w.Kierunek istniej�cych proces�w wskazuje na to, �e mamy doczynienia z za�amaniem si� sztywnych podzia��w mi�dzy dyscy-plinami naukowymi i dziedzinami sztuki, �pomieszaniem formgatunkowych"6 w praktyce artystycznej, rosn�cym umasowie-n�em kultury, zacieraniem si� granic mi�dzy kultur� wysok�i popularn�. W�a�nie kultura rockowa, b�d�c �pomi�dzy", ��cz�celementy kultury wysokiej i popularnej, kultury �podziemia"i kultury komercyjnej, stanowi dobry teren dla badania wymie-nionych wy�ej proces�w.Niezale�nie od wielu kontrowersyjnych s�d�w dotycz�cychmuzyki rockowej, mo�na stwierdzi�, �e rock jest tym zjawiskiemartystycznym i spo�ecznym, kt�re zdominowa�o kultur� zachod-ni� ko�ca XX wieku, uosabiaj�c jej charakterystyczne cechy.Kultura rockowa jest kultur� ponadnarodow�, og�lno�wiato-w�. Wiele z lokalnych kszta�t�w muzycznych straci�o sw�j etnicz-ny charakter i przesz�o ku formom kosmopolitycznym. Zdaj�sobie spraw� z faktu, �e rock nie dotar�, by� mo�e, do wszystkichzak�tk�w �wiata, ale je�eli ju� gdzie� zaistnia�, to uczestnictwow kulturze rockowej odbywa si� wed�ug podobnych wzor�w, kt�remog� by� wprawdzie modyfikowane przez warunki lokalne7, leczjedynie w nieznacznym stopniu. Podobie�stwo tego uczestnictwadotyczy zar�wno wariantu bezpo�redniego (koncerty, festiwale),jak i wariantu po�redniego (media). Zarazem jednak warto za-uwa�y�, i� grupy rockowe niekiedy czerpi� inspiracje z rdzennej[9]kultury, zazwyczaj zanikaj�cej pod wp�ywem ekspansji proces�wcywilizacyjnych. W Europie popularne sta�y s... [ Pobierz całość w formacie PDF ]